Przyroda jest   bezcennym skarbem. Dla dzieci w wieku przedszkolnym najłatwiej dostępnym i niewyczerpalnym źródłem przeżyć, wiedzy oraz bezpośrednich doświadczeń. Różnorodne zjawiska i procesy występujące w przyrodzie mogą być niezastąpionym bodźcem do wszechstronnego rozwoju. W związku z tym należy przyzwyczaić dzieci do bycia uważnym obserwatorem

       Dzieci przedszkolne poznają przyrodę w sposób pośredni przez poznawanie za pomocą obrazów, dźwięków i mowy, ale przede wszystkim przez bezpośredni kontakt z jej wytworami . Od najmłodszych lat interesuje się przyrodą. Wszystko, co żyje, rusza się, rośnie, wydaje głosy, posiada barwę, jest mu bliskie. Dziecko ma bliski kontakt z przyrodą, o ile ma możliwość zbliżenia się do niej. Jeżeli chcemy przyczynić się do harmonijnego i wszechstronnego rozwoju naszych dzieci – wychowanków, to świadomie zwróćmy uwagę na zbliżenie ich do przyrody, co pomoże im w odkrywaniu jej piękna .

    Dla rozwoju poznawczego dziecka przyroda jest nieocenionym nauczycielem. Droga do przedszkola umożliwia dziecku dostrzeganie piękna krajobrazu. Dzięki obserwacji i doświadczaniu różnorodnych zjawisk kształci się uwaga, spostrzegawczość, pamięć wzrokowa, sprawność mowy i myślenia.  Nie tylko uczy się wyrażania swoich myśli, ale również kształci wyobraźnię, którą dostrzega, np. w zabawach. Kontakt z przyrodą wpływa również na rozwój emocjonalny. Stanowi okazję do cieszenia się z miłych rzeczy, daje zadowolenie ze zwykłych zdarzeń, czynności. Obcujące z przyrodą dziecko rozwija w sobie wrażliwość artystyczną, dzięki której doznaje radosnych przeżyć i wrażeń.

      Obcowanie dziecka z przyrodą w sposób czynny, tj. przez zabawę, prace hodowlane ma znaczenie do rozwoju społecznego. Aktywne obcowanie z przyrodą ma korzystny wpływ na rozwój fizyczny dziecka. Zabawa i ruch na świeżym powietrzu przyczyniają się do poprawy zdrowia, staje się odporniejsze na wiele chorób, silniejsze. Przebywając na łonie natury jest bardziej ruchliwe, wzmacnia się jego system nerwowy i pobudza aktywność całego organizmu.      

Zabawy i gry ruchowe na powietrzu wszechstronnie oddziałują na jego organizm, dostrzega piękno otaczającego świata. Widzi też problemy ekologiczne w najbliższym otoczeniu, wynikające często z nieprawidłowego zachowania człowieka. Edukacja przyrodnicza ma duże znaczenie dla kształtowania postaw proekologicznych. Aby uzyskać pozytywne rezultaty kontaktu dzieci z przyrodą należy nimi umiejętnie kierować.

   Zainteresowania przyrodnicze dzieci powinny kształtować się już w przedszkolu, lecz bardzo często mają swój początek w środowisku rodzinnym. Rodzina odgrywa ogromną rolę w nadawaniu kierunku zainteresowaniom. Przedszkole uzupełnia oddziaływanie rodziny i wzbogaca sumę doświadczeń zdolnych do budzenia zainteresowań. Nauczyciele stosują różnorodne metody i techniki w pracy dydaktyczno- -wychowawczej, kształtując zainteresowania przyrodnicze dzieci. Wśród metod dominują metody czynne oraz oparte na obserwacji i pokazie. Bezpośredni kontakt z przyrodą pobudza aktywność poznawczą dzieci i może przerodzić się w trwałą chęć obcowania z nią w celach relaksu .Okres przedszkolny w życiu dziecka to czas kształtowania się zalążków właściwych postaw i przekonań. Warto kształtować postawę proekologiczną i przekonanie , że człowiek nie tylko niszczy przyrodę, ale może ją także ratować.

Opracowała: mgr Weronika Pudlik

Udzielanie pomocy psychologiczno – pedagogicznej w przedszkolu jest jednym z głównych celów polityki oświatowej państwa.

W jakim celu udzielamy  pomocy psychologiczno - pedagogicznej w przedszkolu:

• aby wspierać potencjał rozwojowy dziecka;
• stworzyć warunki do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola oraz środowisku społecznym.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu polega na:

• rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych   i edukacyjnych dziecka;
• rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych dziecka, a także czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu.

Z czego może wynikać potrzeba objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną:

• z niepełnosprawności;
• z niedostosowania społecznego;
• z zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
• z zaburzeń zachowania lub emocji;
• ze szczególnych uzdolnień;
• ze specyficznych trudności w uczeniu się;
• z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych;
• z choroby przewlekłej;
• z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
• z niepowodzeń edukacyjnych;
• z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową dziecka i jego rodziny;
• z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego (np. wcześniejszym kształceniem za granicą).

Należy pamiętać, że korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu jest NIEODPŁATNE I DOBROWOLNE.

Kto organizuje i udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej:

• Organizowaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej  zajmuje się dyrektor przedszkola.
• Pomocy udzielają również nauczyciele oraz specjaliści, zatrudnieni w przedszkolu, w szczególności:

- psycholog

-  logopeda

- terapeuta pedagogiczny

- pedagog specjalny

 - oligofrenopedagog

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana we współpracy z:

1) rodzicami dzieci;

2) poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi,

3) placówkami doskonalenia nauczycieli;

4) innymi przedszkolami, szkołami i placówkami;

5) organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

W jakiej formie udzielana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna  w przedszkolu: 

• w trakcie bieżącej pracy z dzieckiem;
• poprzez zintegrowane (wspólne) działania nauczycieli i specjalistów;
• zajęcia rozwijające uzdolnienia 
• zajęcia specjalistyczne:

- korekcyjno-kompensacyjne (dla dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, także ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się),

- logopedyczne (dla dzieci z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych),

- rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne(dla dzieci przejawiających trudności
w funkcjonowaniu społecznym)

-  inne zajęcia o charakterze terapeutycznym (dla dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi mającymi problemy w funkcjonowaniu w przedszkolu oraz z aktywnym i pełnym uczestnictwem w życiu przedszkola);

• porad i konsultacji dla rodziców

Instytucje, z którymi współpracuje przedszkole:

• rodzice oraz opiekunowie prawni dzieci - - umożliwianie rodzicom aktywnego udziału w procesie wychowania i edukacji dzieci w przedszkolu - współpraca w zakresie planowania i realizację działań
• przedszkola i inne placówki oświatowe - - wzajemna wymiana wiedzy i doświadczeń - współpraca nauczycieli – upowszechnianie tzw. dobrej praktyki - planowanie i koordynacja rekrutacji
• szkoła podstawowa -badanie losów absolwentów, - współpraca nauczycieli w ramach przygotowania dzieci do szkoły i skrócenia procesu adaptacji w szkole - współpraca w zakresie kontroli obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego
• służba zdrowia, policja, straż pożarna -współpraca w zakresie kształtowania postaw profilaktyki zagrożeń dnia codziennego oraz budowania świadomości potrzeb zdrowotnych dziecka
• zakłady kształcenia, m.in. Liceum ogólnokształcące w Radzionkowie - umożliwianie odbywania praktyk oraz obserwacji zajęć przez uczniów kierunków związanych z opieką nad dziećmi
• środki masowego przekazu -- publikacja artykułów o pracy przedszkola w czasopismach - prezentowanie dorobku dzieci, przedszkola, nauczycieli - bieżące prowadzenie strony internetowej
• opieka społeczna -korelacja działań w zakresie opieki nad dziećmi z rodzin dysfunkcyjnych, dofinansowanie obiadów najbardziej potrzebującym
• instytucje tworzące ofertę edukacyjną dla dzieci w wieku przedszkolnym - podnoszenie skuteczności i atrakcyjności oddziaływań wychowawczo – dydaktycznych, m.in. współpraca z CKK Karolinka w Radzionkowie, Miejska Biblioteka Publiczna, itd.
• Powiatowa Poradnia psychologiczno – pedagogiczna w Tarnowskich Górach – współpraca w zakresie udzielania dzieciom pomocy psychologiczno - pedagogicznej

Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Tarnowskich Górach, ul. Sienkiewicza 16

czynna jest codziennie od godziny 7:30 – 18:00

ZADANIA:

• udzielanie pomocy dzieciom i ich rodzicom w rozwiązywaniu problemów edukacyjnych, wychowawczych, emocjonalnych i  innych

•  diagnozowanie dzieci oraz wydawanie opinii w zakresie:
• osiągnięcia gotowości szkolnej przez dziecko w wieku 6 lat, które odbywa roczne przygotowanie przedszkolne
• odroczenia rozpoczęcia spełnienia przez dziecko obowiązku szkolnego
• dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych dziecka, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom,
• dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom,
• udziału w indywidualnych zajęciach w zakresie terapii pedagogicznej, zajęciach rewalidacyjnych, z profilaktyki społecznej, itp.

• wydawanie orzeczeń w sprawie:
• indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego/ indywidualnego nauczania,
• kształcenia specjalnego,
• zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,
• objęcia dziecka wczesnym wspomaganiu rozwoju (opinia mającą rangę orzeczenia, jej otrzymanie wymaga posiedzenia Zespołu Orzekającego)

Opracowała: mgr Madalena Drulak-Mocek

Edukacja ekologiczna stanowi kluczowy element współczesnego systemu edukacji. Warto wprowadzać ją od najmłodszych lat, dlatego w przedszkolu pełni ona istotną rolę w kształtowaniu postaw proekologicznych u naszych przedszkolaków. Przedszkole jest miejscem, gdzie dzieci spędzają wiele czasu i uczą się podstawowych wartości oraz nawyków, dlatego ma wielką odpowiedzialność w kształtowaniu przyszłych obrońców przyrody.

Cele edukacji ekologicznej w przedszkolu

Jednym z głównych celów edukacji ekologicznej w przedszkolu jest kształtowanie postaw proekologicznych poprzez odpowiednie działania i zabawy, przedszkolaki uczą się szanować przyrodę, dbać o nią oraz rozumieją, dlaczego jest to tak istotne.

Ważnym aspektem także jest rozwijanie świadomości ekologicznej, gdyż pomaga ona dzieciom zrozumieć złożoność ekosystemów, wpływu człowieka na środowisko oraz konieczność zachowania równowagi między rozwojem a ochroną przyrody.

Kolejnym zadaniem przedszkola jest promowanie prospołecznych zachowań, dzięki którym dzieci uczą się, że ich działania mają wpływ na innych ludzi oraz na przyszłe pokolenia. W ten sposób kształtuje się empatia i odpowiedzialność za wspólne dobro.

Metody realizacji edukacji ekologicznej w przedszkolu

• Zabawy i eksperymenty

W przedszkolu edukacja ekologiczna może być prowadzona poprzez różnego rodzaju zabawy i eksperymenty. Na przykład, przedszkolaki mogą sadzić rośliny, obserwować rozwijające się ekosystemy w akwarium czy terrarium, lub tworzyć recyklingowe prace plastyczne.

• Praktyczne doświadczenia:

Przedszkolaki uczestniczą w różnych aktywnościach praktycznych, takich jak sadzenie roślin, budowa ptasich bud, czy obserwacje przyrodnicze na świeżym powietrzu.

• Obcowanie z przyrodą:

Organizowanie wycieczek do pobliskich parków, lasów czy ogrodów botanicznych pozwala dzieciom na bezpośredni kontakt z przyrodą i naukę poprzez doświadczenie.

• Gry i zabawy dydaktyczne:

Gry planszowe i interaktywne zajęcia pozwalają dzieciom na zdobywanie wiedzy ekologicznej w sposób atrakcyjny i angażujący.

• Eko-ekspozycje i konkursy

Tworzenie ekspozycji tematycznych w przedszkolu, na przykład własnoręcznie robione ekozabawki.

• Współpraca z rodzicami

Edukacja ekologiczna w przedszkolu to nie tylko zadanie przedszkola, ale również rodziców. Rodzice powinni być zaangażowani w proces kształtowania postaw ekologicznych swoich dzieci poprzez wspólne działania w domu oraz wspieranie działań przedszkola.

Edukacja ekologiczna w przedszkolu to inwestycja w przyszłość naszej planety i przyszłych pokoleń. Dzieci, które od najmłodszych lat uczą się szanować przyrodę, będą bardziej świadome i odpowiedzialne w dorosłym życiu. Dlatego edukacja ekologiczna w przedszkolu jest tak istotna - kształtuje obrońców przyrody, którzy będą dbać o naszą planetę przez całe życie. Przedszkole oraz rodzice mają kluczową rolę w przygotowywaniu dzieci do życia w zrównoważonym środowisku, a "Jestem i będę obrońcą przyrody" powinno być ich mottem. Dzięki właściwej edukacji ekologicznej, przedszkolaki uczą się, że są częścią przyrody i że mają wpływ na jej stan. To zaś może przyczynić się do stworzenia lepszego, bardziej zrównoważonego świata dla przyszłych pokoleń.

Opracowała: inż. Adrianna Jordan

ROLA BAJKOTERAPII W ŻYCIU DZIECKA

Strach i lęk występują u wszystkich dzieci, są podstawowymi emocjami w rozwoju małego dziecka. Pojęcia te stosowane są często zamiennie, jednak stanowią odmienne stany emocjonalne. Strach jest emocją wrodzoną i pojawia się jako reakcja na czynnik zagrażający – ból, głośne dźwięki, ostre światło. Lęk natomiast nie jest związany z bólem czy bezpośrednim zagrożeniem. Jest procesem wewnętrznym i reakcją na stresującą sytuację.

Aby pomóc dzieciom w zwalczaniu lęków należy sięgnąć po oddzielną grupę bajek, którą reprezentują bajki terapeutyczne. Wykorzystywane są one w bajkoterapii. Bajki te są tak zbudowane i napisane, żeby dzieci znalazły w nich swoje uczucia i problemy, z którymi się zmagają. Bajki terapeutyczne pozwalają zrozumieć dzieciom, że problemy, z którymi się borykają dotyczą również innych dzieci oraz pokazują, że strach, smutek lub wstyd jest czymś zwyczajnym i naturalnym.

Bajki terapeutyczne wykorzystywane są w terapii dzieci w wieku 4–9 lat. Bohaterami bajek są najczęściej małe dzieci, zwierzęta lub zabawki, a świat ukazany jest z punktu widzenia dziecka. Wyróżniamy trzy rodzaje bajek terapeutycznych: relaksacyjną, psychoedukacyjną i psychoterapeutyczną.

Głównym celem bajek relaksacyjnych jest uspokojenie dziecka, natomiast zadaniem bajek psychoedukacyjnych i bajek psychoterapeutycznych jest zniwelowanie lęku poprzez stworzenie odpowiedniego klimatu (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, atmosfera pełna ciepła i bliskości).

Bajka relaksacyjna

Bajka relaksacyjna oparta jest na wizualizacji, którą przeprowadza się w wyobraźni dzieci. Historia takiej bajki przedstawiona jest dziecku w miejscu znanym, które jest bezpieczne. Opowiadana jest spokojnie, co wywołuje stan rozluźnienia i wyciszenia. Pomocne okazują się opisy uroczych miejsc i przyjemnych wydarzeń związanych z lataniem, kąpielą w jeziorze, oglądaniem zachodu słońca. Elementy w bajce powinny oddziaływać na percepcję słuchową, wzrokową i czuciową poprzez takie opisy jak np.: słyszysz szum morza, słyszysz szelest liści, widzisz spadające powoli płatki śniegu, czujesz ciepły piasek pod stopami lub wchodzisz do ciepłego morza.

Przykładowe bajki relaksacyjne to Bajka o małym kotku, Bajka o wróbelku, Bajka o małym niedźwiadku napisane przezMarię Molicką.

Bajka psychoedukacyjna

Bajka psychoedukacyjna ma za zadanie wprowadzić zmiany w zachowaniu dziecka, rozszerzyć jego świadomość. Możemy to uzyskać przedstawiając bohatera bajki, który ma problemy porównywalne do tych, z którymi zmaga się dziecko. Bohater bajki podsuwa myśl, dotyczącą rozwiązania problemu. Bajki te pokazują emocje oraz przyczyny, z których biorą początek. Pomagają one uporać się z lękami i sprostać stresującym okolicznościom. W bajkach psychoedukacyjnych występują metafory, które pomogą dzieciom zrozumieć uczucia i myśli. Bajkami tymi można posłużyć się, gdy występuje określony problem, np. złość, wstyd, strach lub osamotnienie. Odpowiednia bajka psychoedukacyjna może przywrócić dzieciom poczucie wartości i wiarę we własne siły.

Przykładowe bajki relaksacyjne: Maria Molicka Bajka o pajączku; Bajka o mróweczce.

Bajka psychoterapeutyczna

Bajki psychoterapeutyczne to szczególny rodzaj bajek terapeutycznych, gdyż dotyczy poważnych problemów. Przeznaczone są dla dzieci, które doświadczyły traumatycznego wydarzenia. Najbardziej bolesne przeżycia u dzieci związane są ze śmiercią bliskiej osoby, rozwodem rodziców czy przemocą w rodzinie. Bajki te skupiają się na emocjach dziecka, a nie na jego zachowaniu, tak jak to ma miejsce w przypadku bajek psychoedukacyjnych. Mają za zadanie zrekompensować brak lub niedostatek bezpieczeństwa, miłości i akceptacji.

Bajki psychoterapeutyczne są dłuższe, mają bardziej rozbudowany wątek niż bajki relaksacyjne i bajki psychoedukacyjne. Zawierają one, oprócz wzorów wykorzystanych w bajkach psychoedukacyjnych, elementy baśniowe. Bajka psychoterapeutyczna została rozszerzona o elementy, które mają na celu zredukowanie lęku związanego z trudnymi doświadczeniami. Jest to opowiadanie fantastyczne, w którym znajdują się wątki, zawierające sytuacje powodujące niepokój.

Przykładowe bajki psychoterapeutyczne: M. Molicka Księżycowy domek; Mrok i jego przyjaciele.

Inni autorzy bajek terapeutycznych:

vKatarzyna Szeliga Bajkoterapia, czyli jak z Guziołkiem tworzyć i wykorzystywać bajki i opowiadania w biblioterapii oraz rozwoju aktywności twórczej dziecka w wieku przedszkolnym

vAnna Kozłowska Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych

vDoris Brett Bajki, które leczą

Warto podkreślić, że bajki i baśnie, nie tylko te terapeutyczne, są przydatne także rodzicom. Mogą oni odnaleźć w nich dawno zapomniany świat i oglądać go oczyma swojego dziecka. Rodzice, którzy czytają bajki i baśnie swoim dzieciom, lepiej je rozumieją i wzmacniają więź poprzez rozmawianie i przeżywanie przygód bohaterów. Głośne czytanie dzieciom może być także bardzo skutecznym środkiem na stres rodziców i powodować zmniejszenie napięcia emocjonalnego oraz doskonałym sposobem na odpoczynek i relaks po dniu pełnym obowiązków.

„Czas spędzony na wspólnym czytaniu to najlepszy prezent dla dziecka i jego rodziców”

Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej to przełomowy moment w życiu każdego dziecka oraz jego rodzica. Dla części dzieci jest to jedno z pierwszych kontaktów społecznych, odmiennych od kontaktów rodzinnych. Każde dziecko jest inne dlatego, początki pobytu dziecka w przedszkolu to zazwyczaj okres trudny dla rodziców/ prawnych opiekunów, a przede wszystkim dla samego dziecka, które z różnym bagażem doświadczeń oraz różnymi stylami wychowania przekazanymi przez opiekunów, przychodzi zazwyczaj do obcego miejsca z obcymi mu osobami, przez co proces adaptacyjny może przebiegać bardzo różnie.